Τα στρατιωτικά νοσοκομεία και οι χρόνιες παθήσεις τους

 Τα πρόσφατα περιστατικά καθυστερημένων διαγνώσεων από το 424 Στρατιωτικό Νοσοκομείο στη Θεσσαλονίκη φέρνουν στην επιφάνεια πέντε παθογένειες στον κλάδο της στρατιωτικής υγείας

Τις σημαντικές παθογένειες του συστήματος διοίκησης των στρατιωτικών νοσοκομείων φέρνει στην επιφάνεια η χθεσινή δημοσιοποίηση της απόφασης του υπουργού Εθνικής Άμυνας Νίκου Δένδια να προχωρήσει σε καρατόμηση 10 ανώτατων αξιωματικών που ανήκουν στο σώμα του Υγειονομικού, με αφορμή τις πρόσφατες υποθέσεις λανθασμένων ή καθυστερημένων διαγνώσεων που καταγράφηκαν, με επίκεντρο το 424 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο Εκπαίδευσης (ΓΣΝΕ) στη Θεσσαλονίκη. Αξίζει να σημειωθεί ότι για την κατάσταση στα στρατιωτικά νοσοκομεία ο κ. Δένδιας έχει ήδη φέρει νομοσχέδιο στο υπουργικό συμβούλιο, που τον Ιανουάριο αναμένεται να φτάσει και στη Βουλή.

Παρά το γεγονός ότι η ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχεται στα στρατιωτικά νοσοκομεία, ειδικά στα τρία των Αθηνών που είναι και τα μεγαλύτερα (401 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο, 251 Γενικό Νοσοκομείο Αεροπορίας και Ναυτικό Νοσοκομείο), θεωρείται σε γενικές γραμμές υψηλή, η λειτουργία τους διέπεται από κάποιες μόνιμες διαρθρωτικές στρεβλώσεις. Στο επίκεντρό τους βρίσκεται η απουσία δυνατότητας κατάρτισης προϋπολογισμού, καθώς στην πράξη χρηματοδοτούνται από πιστώσεις των τριών επιτελείων (ΓΕΣ, ΓΕΝ, ΓΕΑ). Ως εκ τούτου η χρηματοδότησή τους συνδέεται με τις προτεραιότητες των επιτελείων, που μπορεί να μην είναι πάντα ίδιες. Την κατάστασή τους επιβαρύνει το γεγονός ότι έναντί τους έχει χρέη ο ΕΟΠΥΥ, με αποτέλεσμα τα νοσοκομεία να μην μπορούν να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους προς προμηθευτές.

Απαρχαιωμένος κανονισμός

Στο επίκεντρο του προβλήματος των στρατιωτικών νοσοκομείων βρίσκεται η –συνήθως– απόλυτη απουσία εμπειρίας διοίκησης από τους γιατρούς που καλούνται να αναλάβουν τη θέση του διοικητή. Συνήθως αναλώνουν τον χρόνο τους στις κλινικές, αφήνοντας το διοικητικό βάρος στους αρμόδιους υποδιευθυντές (για τα οικονομικά και τα διοικητικά), που με τη σειρά τους –λόγω έλλειψης προϋπολογισμού και, εξ αυτής, απουσίας ουσιαστικών αρμοδιοτήτων– ουσιαστικά διεκπεραιώνουν ένα σχέδιο λειτουργίας των νοσοκομείων το οποίο μπορεί να είχε σχεδιαστεί προ ετών και πλέον είναι άσχετο προς τις ανάγκες που καλούνται να καλύψουν. Ο κανονισμός οργάνωσης – λειτουργίας των στρατιωτικών νοσοκομείων είναι απαρχαιωμένος και χρειάζεται αναθεώρηση.

Η έλλειψη προϋπολογισμού, η απουσία εμπειρίας διοίκησης, οι δυσεύρετες ειδικότητες, τα χρέη του ΕΟΠΥΥ και τα στεγανά μεταξύ των τριών Όπλων.

Η απουσία εμπειρίας οδηγεί και σε λάθη, όπως αυτά που καταγράφηκαν στο 424 ΓΣΝΕ. Καταγράφονται επίσης λάθη τα οποία οδηγούν σε αποδυνάμωση των κλινικών, ακριβώς λόγω της γενικότερης διοικητικής αβελτηρίας. Για παράδειγμα, όπως η «Κ» είναι σε θέση να γνωρίζει, στο 401 ΓΣΝΑ υπηρετούν μόλις δύο παθολογοανατόμοι, ειδικότητα κρίσιμη για την έγκαιρη διάγνωση κακοηθειών και, βεβαίως, την αντιμετώπισή τους. Πρόσφατα προέκυψε στο ίδιο νοσοκομείο ανάγκη κάλυψης κάποιου διοικητικού πόστου και η μία εκ των δύο παθολογοανατόμων κλήθηκε να το καλύψει. Γεγονός που πρακτικά σημαίνει ότι το μεγαλύτερο στρατιωτικό νοσοκομείο της χώρας παρέμεινε με έναν γιατρό αυτής της ειδικότητας. Κάτι τέτοιο, εκ των πραγμάτων, οδηγεί σε καθυστερήσεις και στο διαγνωστικό σκέλος. Σε αυτού του τύπου τις δυσλειτουργίες, πάντως, συμβάλλουν και τα στεγανά που υπάρχουν ανάμεσα στα νοσοκομεία των τριών κλάδων –Στρατού, Ναυτικού, Αεροπορίας–, δίχως τα οποία θα μπορούσαν να καλυφθούν σχετικά αποτελεσματικά ορισμένα κενά.

Καταγράφονται πάντως και ελλείψεις, οι οποίες δεν είναι πολύ διαφορετικές από εκείνες που υπάρχουν και στα νοσοκομεία του Εθνικού Συστήματος Υγείας, όπως για παράδειγμα σε ειδικότητες όπως οι αναισθησιολόγοι και οι παθολογοανατόμοι. Αυτές οι ελλείψεις, πάντως, συνδέονται και με την τάση παραίτησης των γιατρών στις συγκεκριμένες ειδικότητες προκειμένου να δραστηριοποιηθούν στον ιδιωτικό τομέα. Όπως αναφέρουν ανώτατες στρατιωτικές πηγές, ένα από τα βασικά προβλήματα που παρατηρείται πολλές φορές συνδέεται και με την τάση πολλών από τους στρατιωτικούς γιατρούς να δίνουν βαρύτητα στα ιδιωτικά ιατρεία τους. Προφανώς επ’ αυτού δεν μπορεί να υπάρξει κάποια απαγόρευση, ωστόσο αναζητούνται τρόποι για τη μεγαλύτερη δέσμευσή τους στο έργο που πρέπει να γίνει στα στρατιωτικά νοσοκομεία. Σε αντίθεση με τους γιατρούς, στα στρατιωτικά νοσοκομεία υπάρχει πληθώρα νοσηλευτών και νοσηλευτριών, καθώς η Σχολή Αξιωματικών Νοσηλευτικής αποτελεί μια από εκείνες που οι νέοι προτιμούν περισσότερο από κάθε άλλη στρατιωτική σχολή.

Σημειώνεται, τέλος, ότι τουλάχιστον εις ό,τι αφορά τα στρατιωτικά νοσοκομεία των Αθηνών, λειτουργούν ιατρικές εγκαταστάσεις υψηλού επιπέδου, πολλές από τις οποίες αποτελούν δωρεά ευεργετών. Αποτέλεσμα είναι ότι στο 401, στο ΓΝΑ και το ΝΝΑ υπάρχουν ιατρικά μηχανήματα υψηλής τεχνολογίας ανάλογα των οποίων δεν απαντώνται στο ΕΣΥ και, βεβαίως, εφόσον χρειαστεί χρησιμοποιούνται και από πολίτες που δεν είναι άμεσα δικαιούχοι. Υπενθυμίζεται ότι, θεωρητικά, πρόσβαση στα στρατιωτικά νοσοκομεία έχουν όλοι οι Έλληνες πολίτες, βάσει όμως προτεραιότητας και με την προϋπόθεση ότι οι κλίνες δεν χρησιμοποιούνται για τη νοσηλεία κάποιου μέλους των Ενόπλων Δυνάμεων ή των Σωμάτων Ασφαλείας.

Η κεντρική φιλοσοφία

Ως προς τις καρατομήσεις που αποφασίστηκαν, έπειτα από την εντολή που έδωσε ο κ. Δένδιας στον αρχηγό ΓΕΕΘΑ Δ. Χούπη και το Συμβούλιο Αρχηγών Γενικών Επιτελείων (ΣΑΓΕ), η κεντρική φιλοσοφία ήταν η αναδιοργάνωση των στρατιωτικών νοσοκομείων, σε συνδυασμό με το νομοσχέδιο που βρίσκεται ήδη στη γενική γραμματεία της κυβέρνησης. Συγκεκριμένα, το ΣΑΓΕ αποφάσισε να αποστρατεύσει τον διοικητή του 424 στη Θεσσαλονίκη ταξίαρχο Απόστολο Μιχαηλίδη, αλλά και τον διοικητή του 401 της Αθήνας υποστράτηγο Κωνσταντίνο Λιασκώνη. Σύμφωνα με την απόφαση του ΣΑΓΕ, σε αποστρατεία οδηγείται ο διευθυντής Υγειονομικού του ΓΕΕΘΑ υποστράτηγος Δημήτρης Κασίμος, ο διευθυντής της Στρατιωτικής Σχολής Αξιωματικών Σωμάτων (ΣΣΑΣ) υποστράτηγος Γεώργιος Γκούβας και ο διευθυντής Υγειονομικού του ΓΕΣ υποστράτηγος Αλκιβιάδης Καφαντόγιας. Επιπλέον, οι διευθυντές Υγειονομικού του ΓΕΑ υποπτέραρχος Παναγιώτης Κωστόπουλος και ΓΕΝ υποναύαρχος Αντώνιος Παπαγεωργίου αποστρατεύονται με σκοπό την αντικατάστασή τους. Στη θέση του διευθυντή Υγειονομικού ΓΕΑ προάγεται ο μέχρι πρότινος διοικητής του 251 ΓΝΑ ταξίαρχος Κωνσταντίνος Σιαφάκας και στην αντίστοιχη διεύθυνση του ΓΕΝ ο πρώην διοικητής του Ναυτικού Νοσοκομείου αρχιπλοίαρχος Σωτήριος Μωραΐτης. Το ΣΑΓΕ αποφάσισε ακόμη την αποστρατεία του διευθυντή της Ανώτατης Στρατιωτικής Υγειονομικής Επιτροπής ταξιάρχου Χαράλαμπου Χριστοφυλλάκη. Επιπλέον, αποστρατεύονται ο πρόεδρος της Ανωτάτης Αεροπορικής Υγειονομικής Επιτροπής Δημήτριος Βουγιουκλάκης και ο διοικητής του Κέντρου Αεροπορικής Επιτροπής ταξίαρχος Βασίλειος Σκουφαράς.

Νομοσχέδιο με διορθωτικές παρεμβάσεις τον Ιανουάριο

Στο νομοσχέδιο του υπουργείου Εθνικής Αμυνας που αφορά την αναδιοργάνωση των στρατιωτικών νοσοκομείων προβλέπεται, κατ’ αρχάς, η εξασφάλιση της οικονομικής αυτοτέλειάς τους. Εν συντομία, τα νοσοκομεία θα λάβουν δικό τους ΑΦΜ και θα υποχρεωθούν να τηρούν διπλογραφικό σύστημα και να εκδίδουν ετήσιες οικονομικές καταστάσεις. Οι προμήθειες υγειονομικού υλικού θα γίνονται διακλαδικά και όχι ξεχωριστά (δηλαδή το κάθε επιτελείο μόνο του), με στόχο την εξοικονόμηση πόρων. Επιπλέον, τα νοσοκομεία θα μπορούν να προσελκύσουν ίδιους πόρους. Στο νομοσχέδιο προβλέπεται, επίσης, η κάλυψη των κενών θέσεων διακλαδικά. Προκειμένου να διασφαλίζεται η ποιότητα των στρατιωτικών νοσοκομείων, οι δείκτες τους θα παρακολουθούνται από τον Οργανισμό Διασφάλισης της Ποιότητας στην Υγεία (ΟΔΙΠΥ Α.Ε.). Ο ΟΔΙΠΥ τελεί υπό την εποπτεία του υπουργείου Υγείας και όλων των παρόχων υπηρεσιών υγείας με σκοπό την εναρμόνιση των υπηρεσιών με τα διεθνή επιστημονικά πρότυπα.

Το νέο νομοσχέδιο θα καθιερώσει και μια νέα ειδικότητα επαγγελματία οπλίτη (ΕΠΟΠ) για την παροχή προνοσοκομειακής φροντίδας. Για τον εξορθολογισμό της κατάστασης στο υγειονομικό σώμα προβλέπεται επίσης η μείωση του χρόνου αναμονής για την έναρξη ιατρικής ειδικότητας στα δυόμισι έτη, με μηδενική αναμονή σε ειδικότητες που θεωρούνται «άγονες». Σε περίπτωση πάντως που επιλέγεται κάποια «άγονη» ειδικότητα, θα παρέχονται κίνητρα. Προκειμένου να επιλυθεί το πρόβλημα έλλειψης εμπειρίας θα ανατίθενται καθήκοντα διοίκησης σε αξιωματικούς του συνόλου των ειδικοτήτων του Υγειονομικού. Στο πλαίσιο του εξορθολογισμού προβλέπεται και πενταετής προγραμματισμός προκειμένου να βελτιωθεί η διαδικασία απονομής των ιατρικών ειδικοτήτων.

Προκειμένου να διασφαλίζεται η ποιότητα των στρατιωτικών νοσοκομείων, οι δείκτες τους θα παρακολουθούνται από τον Οργανισμό Διασφάλισης της Ποιότητας στην Υγεία.

Παρέχονται και κάποια επιπλέον κίνητρα, όπως η αποζημίωση εφημεριών των στρατιωτικών ιατρών και η αποζημίωση νυχτερινής απασχόλησης νοσηλευτών. Επιπλέον, θα δοθεί στους νοσηλευτές η δυνατότητα να ασκήσουν και ιδιωτικό έργο. Το νέο νομοσχέδιο προβλέπει και τη δημιουργία νέων υπηρεσιών υγείας και συγκεκριμένα κέντρου εκπαίδευσης και μονάδας αντιμετώπισης πολεμικού τραύματος, μονάδας φροντίδας ηλικιωμένων, οδοντιατρείου ΑμεΑ και στέγης υποστηριζόμενης διαβίωσης ΑμεΑ. Επιπλέον, θα αναβαθμιστεί το κέντρο ειδικής φροντίδας παίδων.

Στο νομοσχέδιο, πάντως, δεν προβλέπεται κατάργηση ή ενοποίηση στρατιωτικών νοσοκομείων ούτε και μεταφορά τους στο ΕΣΥ, κάτι για το οποίο αρκετοί στρατιωτικοί και απόστρατοι εξέφραζαν ανησυχία, λόγω και της γενικότερης συζήτησης περί ανάγκης οικονομιών κλίμακος σε όλα τα πεδία της υγειονομικής περίθαλψης που παρέχεται από το κράτος. Κάτι τέτοιο δεν προκύπτει από το νομοσχέδιο, παρά την κριτική που έχουν ασκήσει τον τελευταίο μήνα κάποιες από τις συνδικαλιστικές οργανώσεις οι οποίες λειτουργούν στις Ενοπλες Δυνάμεις.

Ελλείψεις, καθυστερήσεις, μετακινήσεις για κάλυψη αναγκών

Όλα ξεκίνησαν με τη μήνυση ενός 55χρονου αστυνομικού, η οποία ήρθε στη δημοσιότητα στο τέλος του προηγούμενου μήνα. Ο αστυνομικός κατήγγειλε ότι είχε εισαχθεί στο 424 Στρατιωτικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης τον Δεκέμβριο του 2022 για χειρουργείο οξείας σκωληκοειδίτιδας. Τμήμα της σκωληκοειδούς απόφυσης αφαιρέθηκε και στάλθηκε για βιοψία. Του τηλεφώνησαν έναν χρόνο μετά για τα αποτελέσματα: είχε καρκίνο. Ταυτόχρονα, τις τελευταίες μέρες έχει αποκαλυφθεί ότι δεν ήταν ο μόνος του οποίου η διάγνωση καθυστέρησε τόσο.

Στρατιωτικοί γιατροί του νοσοκομείου που μιλούν στην «Κ» υπό τον όρο της ανωνυμίας, υπογραμμίζουν τις χρόνιες ελλείψεις σε προσωπικό που αντιμετωπίζει το 424 στο παθολογοανατομικό τμήμα, το οποίο εξετάζει όλες τις βιοψίες. «Πριν από περίπου πέντε χρόνια ξεκίνησαν να στέλνουν στρατιωτικούς παθολόγους στο νοσοκομείο της Πτολεμαΐδας για να καλύψουν τις ανάγκες που υπήρχαν εκεί σε πολίτες γιατρούς», δηλώνει στην «Κ» στρατιωτικός γιατρός του 424. «Πριν από ενάμιση χρόνο, το ίδιο άρχισε να γίνεται και σε άλλα νοσοκομεία – στη Δράμα και στην Ξάνθη, όπου πηγαίνουν στρατιωτικοί παθολόγοι και κάνουν εφημερίες», συμπληρώνει.

Είναι κάτι που επιβεβαιώνει στην «Κ» τουλάχιστον ένας παθολόγος από το 424, αλλά και γιατροί από τις συγκεκριμένες πόλεις. «Κάθε Τρίτη και Πέμπτη στο νοσοκομείο της Δράμας εφημερεύει στρατιωτικός παθολόγος από το 424», αναφέρει η Παρθένα Κιόρτεβε, νεφρολόγος και μέλος του Δ.Σ. του Συλλόγου Ιατρών του Γενικού Νοσοκομείου Δράμας. «Από την πανδημία και μετά υπάρχει μεγάλο πρόβλημα με τους παθολόγους στο νοσοκομείο μας και τα τελευταία περίπου δύο χρόνια μια φορά την εβδομάδα έρχονται στρατιωτικοί παθολόγοι και εφημερεύουν», λέει και ο νεφρολόγος και πρόεδρος του Συλλόγου Ιατρών του Γενικού Νοσοκομείου Ξάνθης, Απόστολος Κυργιαλάνης.

Στρατιωτικοί γιατροί του Νοσοκομείου 424 της Θεσσαλονίκης μιλούν στην «Κ» υπό τον όρο της ανωνυμίας.

«Το λέω με λύπη», σημειώνει ο στρατιωτικός γιατρός του 424, «γιατί δεν είναι αυτή η αποστολή του στρατού». Αναφέρει μάλιστα ότι συνάδελφός του από το στρατιωτικό νοσοκομείο έπαιρνε πριν από μερικά χρόνια τα δείγματα από τους ασθενείς που παρακολουθούσε, τα εξέταζε στο ιατρείο του για να βγουν πιο γρήγορα τα αποτελέσματα, κι ύστερα τα επέστρεφε στο νοσοκομείο.

Ένας ακόμη στρατιωτικός γιατρός του νοσοκομείου λέει στην «Κ» πως, παρότι οι ελλείψεις στο παθολογοανατομικό τμήμα είναι πραγματικότητα, το νοσοκομείο λειτουργεί και πρέπει η συζήτηση να επικεντρωθεί στις λύσεις. «Υπάρχουν κάποια τμήματα με χρόνια προβλήματα και ακόμη και σήμερα μετακινούνται παθολογοανατόμοι σε άλλα νοσοκομεία γιατί δεν έχει δοθεί λύση στα κενά του ΕΣΥ, αλλά η άσχημη δημοσιότητα μηδενίζει τα χίλια καλά που γίνονται και ο κόσμος αρχίζει να αμφιβάλλει για τα πάντα. Είναι ισοπεδωτικό αυτό για το προσωπικό», τονίζει. Είτε θα πρέπει περισσότεροι φοιτητές Ιατρικής να αρχίσουν να επιλέγουν τη συγκεκριμένη ειδικότητα, αναφέρει, ή, για μια πιο άμεση λύση, θα πρέπει να γίνει σύμβαση έργου με κάποιο ιδιωτικό εργαστήριο.

Μια γιατρός που πριν από μερικά χρόνια έκανε μέρος της ειδικότητάς της στο 424 αναφέρει στην «Κ» ότι «ελλείψεις υπάρχουν παντού». «Είναι το στάνταρ – ναι, στο 424 καθυστερούσε πολύ η διάγνωση, αλλά σε όλα τα νοσοκομεία καθυστερεί», συμπληρώνει. Αυτή τη στιγμή εργάζεται σε νοσοκομείο του ΕΣΥ σε άλλο σημείο της χώρας. «Αν το πιέσουμε πολύ, η διάγνωση θα βγει στον μήνα, αλλά συνήθως θέλει τουλάχιστον τρεις μήνες, μπορεί και εξάμηνο», λέει. Για την ακρίβεια, η δική της εμπειρία ήταν πολύ καλύτερη στο 424 από ό,τι σε νοσοκομείο του ΕΣΥ. «Τα στρατιωτικά νοσοκομεία είναι καλύτερα από τα δημόσια, οι εγκαταστάσεις δεν συγκρίνονται», δηλώνει στην «Κ». «Όταν δούλευα στο 424 ένιωθα σαν να είμαι σε κλινική, σαν να δούλευα ιδιωτικά».

Πηγή: kathimerini.gr