Τριακόσιες ημέρες μετά την έναρξη της δεύτερης θητείας του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, πώς τα πηγαίνει ο κόσμος; Αυτό αναρωτιέται το Politico. Σύμφωνα με τον ίδιο τον πρόεδρο και τους υποστηρικτές του, η απάντηση είναι ξεκάθαρη: ποτέ καλύτερα —τουλάχιστον όσον αφορά τις ΗΠΑ. Δεν συμμερίζομαι προσωπικά αυτή την κρίση, αλλά ας εξετάσουμε πιο προσεκτικά τα επιχειρήματα που προβάλλουν ο Τραμπ και οι υπερασπιστές του για την επιτυχία της εξωτερικής πολιτικής του μέχρι σήμερα —και αν αυτά αποτυπώνουν όλη την εικόνα.
Εξαναγκάζοντας την Ευρώπη και άλλους συμμάχους να πληρώνουν περισσότερα για την άμυνα, να αναλαμβάνουν μεγαλύτερο μερίδιο της βοήθειας προς την Ουκρανία και να αγοράζουν περισσότερα όπλα από τις ΗΠΑ, ο Τραμπ —όπως υποστηρίζεται— έχει ενισχύσει τη συλλογική δύναμη της Αμερικής και των συμμάχων της σε πρωτοφανή επίπεδα. Φέτος, οι ΗΠΑ αύξησαν τις αμυντικές δαπάνες κατά περίπου 13%, φτάνοντας το 1 τρισεκατομμύριο δολάρια. Και οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ —πάντα καθυστερημένοι στις δαπάνες— δεσμεύτηκαν πλέον να δαπανούν το 5% του ΑΕΠ τους για την άμυνα. Πρόκειται για μεγαλύτερο ποσοστό από αυτό που θα διαθέσουν οι ίδιες οι ΗΠΑ.
Βασιζόμενος σε αυτή την αυξανόμενη ισχύ, σύμφωνα με τον Ρόμπερτ Ο’Μπράιεν, σύμβουλο εθνικής ασφάλειας κατά την πρώτη θητεία Τραμπ, ο Αμερικανός πρόεδρος έχει «τοποθετήσει τον εαυτό του ως τον αναντικατάστατο παγκόσμιο ηγέτη, καθοδηγώντας τις προσπάθειες για την επίτευξη ειρήνης σε μακρινές και χρόνιες συγκρούσεις». Ο ίδιος ο Τραμπ διαφημίζει συχνά αυτή την ικανότητα επίτευξης ειρήνης, καυχιόμενος πως «τερμάτισε 8 πολέμους σε 8 μήνες». Και, για να είμαστε δίκαιοι, σε ορισμένες περιπτώσεις όντως δίδαξε ένα μάθημα για το πώς χρησιμοποιείται η ισχύς για να πετυχαίνει κανείς αυτό που θέλει.
Πουθενά δεν ήταν αυτό πιο εμφανές από ό,τι στη Μέση Ανατολή, όπου —όπως μου είπε ένας έμπειρος διπλωμάτης— «κανείς δεν μπορεί να του πει όχι». Το αποτέλεσμα ήταν η κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, η επιστροφή όλων των ζωντανών ομήρων στο Ισραήλ και ο τερματισμός του μεγαλύτερου και πιο καταστροφικού πολέμου του Ισραήλ. Τέλος, όπως υποστηρίζουν ο Τραμπ και οι αξιωματούχοι του, έχει αναδιαμορφώσει το παγκόσμιο εμπορικό σύστημα προς όφελος των ΗΠΑ. Χρησιμοποίησε δασμούς και απειλές για να ανοίξει αγορές που ήταν επί χρόνια κλειστές στα αμερικανικά προϊόντα, να αποκομίσει έσοδα χρεώνοντας για το «προνόμιο» πρόσβασης στη μεγαλύτερη καταναλωτική αγορά του κόσμου και να πιέσει άλλες χώρες να πληρώσουν για την επαναβιομηχάνιση της Αμερικής.
Αν τα πάρει κανείς όλα αυτά κατά γράμμα, πρόκειται για εντυπωσιακό απολογισμό — αλλά τουλάχιστον ελλιπή. Κοιτάζοντας τις λεπτομέρειες, η εικόνα γίνεται πολύ πιο περίπλοκη, ανομοιόμορφη και συχνά αρκετά διαφορετική. Πάρτε για παράδειγμα τις συμμαχίες. Είναι αλήθεια ότι πολλοί σύμμαχοι του ΝΑΤΟ έχουν δεσμευτεί να ξοδεύουν πολύ περισσότερα για την άμυνα. Είναι επίσης αλήθεια πως ο Τραμπ «θα πετύχει κάτι που ΚΑΝΕΝΑΣ Αμερικανός πρόεδρος εδώ και δεκαετίες δεν κατάφερε» — όπως έγραψε σε μήνυμα ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε λίγο πριν τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ τον περασμένο Ιούνιο, όπου συμφωνήθηκε η νέα δέσμευση.
Αυτό όμως που δεν είπε ο Ρούτε είναι ότι κανένας άλλος Αμερικανός πρόεδρος δεν έχει απειλήσει να αποχωρήσει από τη Συμμαχία ή να εγκαταλείψει τη δέσμευση για συλλογική άμυνα που κατοχυρώνεται στο Άρθρο 5 του Χάρτη του ΝΑΤΟ. Με επικεφαλής τη Γερμανία, οι σύμμαχοι αυξάνουν τις αμυντικές δαπάνες, αλλά ο κύριος λόγος είναι ότι πλέον δεν πιστεύουν πως μπορούν να βασιστούν στις ΗΠΑ. (Ένας ακόμη λόγος είναι ο φόβος προς τη Ρωσία — ένας φόβος που ο Τραμπ δεν συμμερίζεται).
Η προσέγγιση του Τραμπ προς την Ουκρανία υπογραμμίζει ξεκάθαρα αυτή την αλλαγή. Τερμάτισε όλη τη στρατιωτική και οικονομική βοήθεια προς τη χώρα, αναγκάζοντάς την να συνάψει συμφωνία για την παραχώρηση των φυσικών της πόρων σε αντάλλαγμα για αμερικανική στήριξη που προηγουμένως δινόταν δωρεάν. Στη συνέχεια προσπάθησε να εξαναγκάσει τον πρόεδρο της Ουκρανίας να υπογράψει μια συμφωνία που ουσιαστικά θα ισοδυναμούσε με παράδοση απέναντι στη ρωσική επιθετικότητα, και συναίνεσε να στείλει όπλα μόνο εάν η Ευρώπη πλήρωνε για αυτά.
Τίποτα από αυτά δεν θυμίζει συμπεριφορά συμμάχου που πιστεύει ότι η συμμαχία βασίζεται σε κοινά συμφέροντα ή κοινή αντίληψη απειλών. Θυμίζει περισσότερο κάποιον που έχει μετατρέψει τις συμμαχίες ασφαλείας σε «προστασία» τύπου μαφίας. Όσο για την περιβόητη «ειρηνευτική» του ικανότητα, υπάρχει πολύ λιγότερο απ’ όσο φαίνεται. Ναι, ο Αμερικανός πρόεδρος χειρίστηκε επιδέξια το Ισραήλ και τη Χαμάς ώστε να φτάσουν σε κατάπαυση του πυρός και επιστροφή ομήρων — αλλά αυτό απέχει πολύ από τη «διαρκή ειρήνη» που εκείνος διακήρυξε. Το χάσμα μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων είναι βαθύτερο από ποτέ, και η πιθανότητα νέας βίας πολύ μεγαλύτερη από οποιαδήποτε προοπτική διαρκούς ειρήνης.
Πολλές από τις άλλες συγκρούσεις που ο Τραμπ ισχυρίζεται ότι έληξε έχουν παρόμοια προβλήματα. Η Ινδία και το Πακιστάν απέχουν ένα μόνο επεισόδιο από την επανέναρξη συγκρούσεων στα σύνορα. Η Καμπότζη και η Ταϊλάνδη ανέστειλαν τη συμφωνία τους λιγότερο από 30 ημέρες μετά την υπογραφή της παρουσία του Τραμπ. Και ούτε η Ρουάντα ούτε το Κονγκό εφαρμόζουν τους όρους της συμφωνίας που υπέγραψαν στην Ουάσιγκτον νωρίτερα φέτος.
Η ειρήνη, όπως αποδεικνύεται, δεν είναι το ίδιο με το να σταματήσουν οι πυροβολισμοί. Όσο για το εμπόριο, ο Τραμπ έχει πράγματι ανατρέψει το παγκόσμιο σύστημα. Αλλά προς ποιο σκοπό; Ο κλιμακούμενος εμπορικός πόλεμος με την Κίνα έχει καταλήξει σε μια άβολη εκεχειρία, παρόμοια με την κατάσταση που υπήρχε όταν επέστρεψε στο αξίωμα.
Στο μεταξύ, πολλές μεγάλες συμφωνίες —συμπεριλαμβανομένης αυτής με την ΕΕ— δεν έχουν ακόμη οριστικοποιηθεί, καθώς ο Τραμπ ενδιαφέρεται περισσότερο να ανακηρύσσει νίκες παρά να διαπραγματεύεται λεπτομέρειες. Μάλιστα, είναι πολύ αβέβαιο αν η Ευρώπη, η Ιαπωνία ή η Κορέα θα πραγματοποιήσουν τις επενδύσεις που εκείνος διαφημίζει.
Και μόλις την περασμένη εβδομάδα, ο Τραμπ ακύρωσε δασμούς σε εκατοντάδες τρόφιμα και άλλα προϊόντα για να αντιμετωπίσει την αυξανόμενη εσωτερική αντίδραση λόγω των τιμών που ανεβαίνουν στα βασικά είδη. Συνολικά, ο Τραμπ υπήρξε πολύ πιο ικανός στο να καταστρέφει παρά στο να χτίζει. Έχει διαλύσει μια διεθνή τάξη πραγμάτων που επιμελώς οικοδομήθηκε από τους προκατόχους του επί δεκαετίες· μια τάξη που προσέφερε περισσότερη ευημερία, μεγαλύτερη ασφάλεια και ευρύτερη ελευθερία στους Αμερικανούς από οποιαδήποτε άλλη περίοδο στην ιστορία.
Σίγουρα, το σύστημα είχε αδυναμίες και χρειαζόταν μεταρρύθμιση. Αλλά το να το εγκαταλείπεις χωρίς να εξετάζεις τι θα το αντικαταστήσει είναι η μέγιστη μορφή μωρίας. Μωρία για την οποία οι Αμερικανοί, όπως και άλλοι, θα πληρώσουν το απόλυτο τίμημα.
No comments:
Post a Comment
Η Φωνή του Λ.Σ. δεν υιοθετεί απόψεις από καταγγελίες και σχόλια αναγνωστών καθώς και άρθρα που το περιεχόμενο τους προέρχετε από άλλες σελίδες και αναδημοσιεύονται στον παρόντα ιστότοπο και ως εκ τούτου δεν φέρει οιασδήποτε φύσεως ευθύνη. Για οποιαδήποτε παράπονα και διευκρινίσεις ή αν επιθυμείτε να διαγράψουμε ένα άρθρο ή ένα σχόλιο μπορείτε να στείλετε το μήνυμα σας στο group.voice.ls@gmail.com.