Τους τελευταίους μήνες οι συζητήσεις για την πιθανότητα μιας γενικευμένης στρατιωτικής σύγκρουσης στην Ευρώπη δεν είναι πια θεωρητικές. Έχουν εισέλθει πια στον δημόσιο διάλογο και προκαλούν ανησυχία σε πολίτες και ηγέτες. Τους τελευταίους μήνες, η Ρωσία έχει παραβιάσει τον εναέριο χώρο της Εσθονίας με μαχητικά αεροσκάφη και έχει στείλει δεκάδες drones στην Πολωνία και τη Ρουμανία. Η Λευκορωσία έχει επιτρέψει σε γιγάντια αερόστατα να παραβιάζουν τα σύνορα της Λιθουανίας, ενώ η Ρωσία απείλησε ακόμη και τη Φινλανδία σχετικά με την ένταξή της στο ΝΑΤΟ.
Η ΕΕ σχεδιάζει να πενταπλασιάσει τις αμυντικές της δαπάνες στα 131 δισεκατομμύρια ευρώ, αλλά οι χώρες της πρώτης γραμμής ζητούν μέρος αυτών των κεφαλαίων να διατεθεί άμεσα στην περιοχή τους και να δημιουργηθούν νέα χρηματοοικονομικά εργαλεία αλληλεγγύης. Παράλληλα, οι διαφορές με άλλες ευρωπαϊκές χώρες και η κριτική από την κυβέρνηση Τραμπ προς την Ευρώπη προσθέτουν επιπλέον πίεση. Οι χώρες της πρώτης γραμμής φοβούνται ότι οι προσπάθειες ειρήνευσης στην Ουκρανία μπορεί να δώσουν στη Ρωσία χώρο να επαναστρατιωτικοποιηθεί και να στραφεί ξανά κατά τους ευρωπαϊκούς πληθυσμούς. Σύμφωνα με το Politico, οι οκτώ χώρες που συνορεύουν με τη Ρωσία, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Πολωνία, Ρουμανία, Βουλγαρία, Φινλανδία και Σουηδία ετοιμάζονται να πιέσουν στη σύνοδο κορυφής στο Ελσίνκι για ειδική χρηματοδότηση της άμυνας στον προϋπολογισμό της ΕΕ 2028-2034. Οι χώρες της πρώτης γραμμής υποστηρίζουν ότι η προστασία των συνόρων δεν μπορεί πλέον να θεωρείται μόνο εθνικό ζήτημα, αλλά κοινή ευθύνη όλης της Ευρώπης.
Ο φόβος του πολέμου μέσα από τα μάτια των νέων στην Ελλάδα
Η ανησυχία είναι ιδιαίτερα αισθητή στους Έλληνες πολίτες, οι οποίοι μεταφέρουν στο Orange Press Agency φόβους για το πώς θα μπορούσε να αλλάξει ριζικά η ζωή τους από μία ενδεχόμενη σύρραξη. «Θα ήταν εξωφρενικό να βρεθώ σε πόλεμο αυτή τη στιγμή», λέει ο φοιτητής Μιχάλης, περιγράφοντας την αβεβαιότητα που προκαλεί η πιθανότητα στρατιωτικής εμπλοκής. Ο ίδιος θέτει ένα καίριο ερώτημα: «Αν ήταν να πάω να πολεμήσω, θα ήθελα να ξέρω για τι πολεμάω» — μια υπαρξιακή ανησυχία για εκατομμύρια νέους στην Ευρώπη που δεν έχουν ζήσει πόλεμο.
Αλλά οι πολιτικές ηγεσίες δεν μιλούν μόνο με ρητορικά σχήματα εκ του ασφαλούς. Σε διεθνείς διασκέψεις και προσφάτως σε δηλώσεις υψηλόβαθμων αξιωματούχων, εντοπίζεται μια πιο αυστηρή προσέγγιση απέναντι στην αυξανόμενη στρατιωτική απειλή, ιδίως από τη Ρωσία.
Οι ηγεσίες μιλούν για πιθανότητα σύρραξης
Ο Γερμανός υπουργός Άμυνας Μπόρις Πιστόριους προειδοποίησε τις τελευταίες εβδομάδες ότι «η Ευρώπη ίσως έζησε το τελευταίο καλοκαίρι ειρήνης», αναφερόμενος στην πιθανότητα μιας εμπλοκής μεταξύ δυνάμεων του ΝΑΤΟ και της Ρωσίας πριν από το 2028. Η ρητορική αυτή αντικατοπτρίζει μια γενικότερη αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες αντιλαμβάνονται τον κίνδυνο στρατιωτικής επίθεσης ή σύγκρουσης μεγάλης κλίμακας. Ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς, παράλληλα, έχει δεσμευτεί για την οικοδόμηση «του ισχυρότερου στρατού στην Ευρώπη», συμπεριλαμβάνοντας νέες στρατιωτικές δομές και μια υποχρεωτική απογραφή νέων ανδρών από την 1η Ιανουαρίου 2026, με σκοπό να καλυφθούν οι ανάγκες σε προσωπικό σε περίπτωση που οι εθελοντικές εγγραφές δεν επαρκούν.
Ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Άμυνας της Γαλλίας δεν διστάζει να πει ότι «δεν διανύουμε περίοδο ειρήνης» και παροτρύνει τη γαλλική κοινωνία να είναι «έτοιμη να χάσει τα παιδιά της» εάν χρειαστεί να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της. Αντίστοιχα, ο αρχηγός των βρετανικών ενόπλων δυνάμεων υπογραμμίζει την ανάγκη ετοιμότητας έναντι μιας πιθανής σύγκρουσης με τη Ρωσία — ένα σενάριο που άλλοτε φαινόταν εξωπραγματικό αλλά πλέον συζητείται ανοικτά σε στρατιωτικά και διπλωματικά φόρουμ.
Η απάντηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης — SAFE και ReArm Europe
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει προχωρήσει σε πρωτοφανείς πρωτοβουλίες για να ενισχύσει τη στρατιωτική και αμυντική της ικανότητα. Ένα από τα πιο σημαντικά βήματα είναι η θέσπιση του Security Action for Europe (SAFE) — ενός χρηματοδοτικού μέσου ύψους €150 δισ. που εγκρίθηκε από το Συμβούλιο της ΕΕ. Το SAFE αποτελεί τον πρώτο πυλώνα του ευρύτερου σχεδίου ReArm Europe / Readiness 2030, το οποίο έχει στόχο να κινητοποιήσει συνολικά πάνω από €800 δισ. σε επενδύσεις για την ενίσχυση της άμυνας σε όλη την ΕΕ. Η λειτουργία του SAFE βασίζεται στην παροχή μακροχρόνιων, ανταγωνιστικών δανείων σε κράτη μέλη που θέλουν να επενδύσουν από κοινού σε προμήθειες αμυντικού εξοπλισμού, ενισχύοντας την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανική βάση και μειώνοντας την εξάρτηση από εισαγωγές εκτός ΕΕ ή ΝΑΤΟ.
Τα κονδύλια αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν για κρίσιμες προμήθειες, όπως αμυντικά συστήματα, τεχνολογίες αιχμής, logistics και συστήματα επικοινωνιών. Ενδιαφέρον στοιχείο αποτελεί επίσης η πιθανή ενσωμάτωση κρατών όπως η Ουκρανία και χώρες του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου σε κοινές προμήθειες, γεγονός που πολλαπλασιάζει την περιφερειακή συνεργασία.
Η ελληνική θέση και οι ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις
Η Ελλάδα έχει ήδη κινήσει διαδικασίες για να ενταχθεί στον μηχανισμό SAFE και να διεκδικήσει δάνεια ύψους τουλάχιστον €1,2 δισ. για την ενίσχυση της εθνικής άμυνας και της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας στο πλαίσιο του Μακροπρόθεσμου Προγράμματος Αμυντικών Εξοπλισμών (ΜΠΑΕ). Η συμμετοχή της χώρας σε αυτά τα εργαλεία δείχνει μια αλλαγή στρατηγικής, από την παραδοσιακή εξάρτηση σε εισαγόμενα συστήματα προς πιο ενεργό ρόλο στην ευρωπαϊκή αμυντική δομή.
Παράλληλα, άλλες χώρες αυξάνουν επίσης τις αμυντικές δαπάνες. Η Γερμανία, για παράδειγμα, ενέκρινε πρόσφατα €50 δισ. για στρατιωτικές προμήθειες, συμπεριλαμβανομένων συστημάτων αεράμυνας, τεθωρακισμένων οχημάτων και δορυφορικών επικοινωνιών, σηματοδοτώντας μια στρατηγική μεταστροφή μετά από δεκαετίες συγκράτησης των αμυντικών δαπανών.
Ένα μέλλον υπό προετοιμασία, μια κοινωνία σε αναμονή
Η Ευρώπη προετοιμάζεται για έναν πόλεμο που ελπίζει να μη χρειαστεί ποτέ να δώσει. Χτίζει στρατούς, ανασχεδιάζει προϋπολογισμούς, επενδύει δισεκατομμύρια σε αποτροπή και άμυνα. Όμως την ίδια στιγμή, οι κοινωνίες της —και κυρίως οι νεότερες γενιές— παραμένουν ανέτοιμες ψυχικά για το ενδεχόμενο μιας σύγκρουσης που θα άλλαζε τα πάντα. Για τους νέους που μεγάλωσαν σε μια Ευρώπη χωρίς σύνορα, χωρίς υποχρεωτικές επιστρατεύσεις και χωρίς τη μνήμη του πολέμου, η ιδέα της θυσίας δεν είναι αυτονόητη. Είναι ξένη, τρομακτική και βαθιά υπαρξιακή. Δεν αφορά μόνο το αν υπάρχουν όπλα ή χρήματα, αλλά αν υπάρχει λόγος, αφήγημα και κοινό νόημα για το οποίο αξίζει κανείς να ρισκάρει τη ζωή του. Κι έτσι, ενώ οι ηγεσίες μιλούν πλέον ανοιχτά για ετοιμότητα, αποτροπή και «σκληρή ισχύ», το πραγματικό ερώτημα παραμένει αναπάντητο: είναι έτοιμη η Ευρώπη όχι μόνο να εξοπλιστεί, αλλά και να πείσει τις κοινωνίες της ότι ο πόλεμος —αν ποτέ έρθει— δεν θα είναι απλώς μια γεωπολιτική αναμέτρηση, αλλά μια μάχη για αξίες που εξακολουθούν να έχουν νόημα;
Γιατί, τελικά, η άμυνα μιας ηπείρου δεν μετριέται μόνο σε δισεκατομμύρια ευρώ και οπλικά συστήματα, αλλά στη δύναμη των ανθρώπων της να πιστέψουν ότι η ειρήνη δεν είναι δεδομένη — και ότι ίσως χρειαστεί, κάποτε, να την υπερασπιστούν.
No comments:
Post a Comment
Η Φωνή του Λ.Σ. δεν υιοθετεί απόψεις από καταγγελίες και σχόλια αναγνωστών καθώς και άρθρα που το περιεχόμενο τους προέρχετε από άλλες σελίδες και αναδημοσιεύονται στον παρόντα ιστότοπο και ως εκ τούτου δεν φέρει οιασδήποτε φύσεως ευθύνη. Για οποιαδήποτε παράπονα και διευκρινίσεις ή αν επιθυμείτε να διαγράψουμε ένα άρθρο ή ένα σχόλιο μπορείτε να στείλετε το μήνυμα σας στο group.voice.ls@gmail.com.