Tα θεμελιώδη μεγέθη που φέρνουν την ελληνική ναυτιλία στο πρωταγωνιστικό της βάθρο αποτυπώνει για ακόμα μία χρονιά στην ετήσια έκθεσή της με τίτλο "Key Developments of Greek Shipping in 2023 and 2024 Prospects" η Petrofin Research.
Ένα από τα εντυπωσιακά στοιχεία της έκθεσης είναι ότι οι Έλληνες εφοπλιστές βρίσκονται στην πρωτοπορία της ναυπήγησης νέων, πιο "πράσινων" οικολογικών πλοίων, διπλασιάζοντας σχεδόν τις παραγγελίες τους το τελευταίο διάστημα, καθώς το πρώτο εξάμηνο του 2024 το συνολικό τονάζ των ελληνικών παραγγελιών νεότευκτων πλοίων αυξήθηκε από 24,33 εκατ. dwt σε 43,01 εκατ. dwt, με συνεχείς περαιτέρω παραγγελίες τούς τελευταίους μήνες.
Πράσινες ναυπηγήσεις
Η Petrofin επικαλείται στοιχεία των Clarksons που δείχνουν ότι οι Έλληνες εφοπλιστές προηγούνται σε επενδύσεις σε νέα, πιο φιλικά προς το περιβάλλον πλοία, με 543 πλοία των 52,33 εκατ. dwt υπό παραγγελία, έναντι 532 πλοίων των 42,82 εκατ dwt της Κίνας και 474 πλοίων των 34,77 εκατ. dwt των Ιαπώνων.
"Ο ελληνικός στόλος συνεχίζει να αυξάνεται και αναμένεται να επιταχυνθεί, καθώς ο αριθμός των παραγγελιών νεότευκτων πλοίων αυξήθηκε τον τελευταίο καιρό χρησιμοποιώντας συμβατική αλλά οικολογική τεχνολογία Tier III. Καθώς οι παραγγελίες έχουν γίνει από μεγάλες εταιρείες και η τιμή των μεταχειρισμένων πλοίων έχει αυξηθεί σημαντικά, αναμένουμε περαιτέρω μείωση του αριθμού των εταιρειών μικρότερου μεγέθους", αναφέρει η έκθεση.
Και μπορεί ο αριθμός των ελληνικών ναυτιλιακών εταιρειών να έχει μειωθεί και πάλι το 2023 σε 592, μια μικρή ανάσα από το ιστορικό χαμηλό των 588 το 2018, όταν το 2013 ήταν 690 και το 2009 άγγιξαν τον υψηλότερο αριθμό (773), ωστόσο ο ελληνόκτητος στόλος τo 2023 αυξήθηκε κατά 85 πλοία και 2% σε όρους μεταφορικής ικανότητας, στα 6.494 πλοία. Με 393 εκατ. dwt μεταφορική ικανότητα, εξακολουθούσε να κατέχει ένα άνετο προβάδισμα έναντι των 302 εκατ. dwt της Κίνας, με την Ιαπωνία να βρίσκεται στην τρίτη θέση με 238 εκατ. dwt.
Όπως καταγράφεται στον πρώτο πίνακα, όσο ο ελληνικός στόλος μεγαλώνει, η ηλικία του συνεχίζει την ανοδική του πορεία. Αυτό υπογραμμίζει ότι η ελληνική ναυτιλία αξιοποιεί προσεκτικά τον υπάρχοντα στόλο της και εξίσου προσεκτικά τοποθετεί τις νέες παραγγελίες της σε νεότευκτα πλοία.
Ο αριθμός των εταιρειών με στόλο μεγαλύτερο των 25 πλοίων αυξήθηκε σε 57, από 56 το 2022 και 54 το 2021 και μόλις 35 το 2013, σημειώνοντας τον υψηλότερο αριθμό που έχει καταγραφεί ποτέ. Από πλευράς χωρητικότητας, η αύξηση ήταν για τις εν λόγω εταιρείες κατά 7,86 εκατ. dwt το 2023, σε σύγκριση με αύξηση 18,17 εκατ. dwt το 2022. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι ο αριθμός των εταιρειών με στόλο 16-24 πλοίων ξεπέρασε για πρώτη φορά τις 40, όταν το 2013 ήταν μόλις 29. Οι πλοιοκτήτες με στόλο άνω του 1 εκατ. dwt αυξήθηκαν επίσης σε 83, έναντι 78 το 2022, και ελέγχουν το 79,3%, του συνολικού ελληνόκτητου στόλου, όταν το 2013 ο αριθμός των εταιρειών αυτού του μεγέθους ήταν 61 και το μερίδιό τους στο σύνολο του στόλου με όρους dwt ήταν στο 71,33%. Όπως ήταν αναμενόμενο, το μεγαλύτερο μέρος της πτώσης αποδίδεται στους μικρότερους στόλους 1-2 πλοίων, καθώς όλα τα άλλα μεγέθη στόλων επέδειξαν ανθεκτικότητα.
Σύμφωνα με την έρευνα, η ελληνική ναυτιλία πήρε μια ανάσα το 2022 και συνέχισε την ανάπτυξή της, έστω και με μέτριο ρυθμό και το 2023. Είναι ενδιαφέρον ότι, όσον αφορά τα μεταχειρισμένα πλοία, οι Έλληνες εφοπλιστές ήταν καθαροί πωλητές το 2022, το 2023 και το πρώτο εξάμηνο του 2024, αντανακλώντας τις υψηλές τιμές των πλοίων. Καθώς οι διαλύσεις μειώθηκαν σημαντικά κατά την παραπάνω περίοδο, ο στόλος αυξήθηκε μέσω παραδόσεων νεότευκτων πλοίων το 2023. Οι Έλληνες ξεπέρασαν σε μεγάλο βαθμό την απροθυμία τους σχετικά με τις παραγγελίες συμβατικών οικολογικών πλοίων Tier IIΙ, με την προσδοκία ότι οι κανονισμοί για τις εκπομπές ρύπων του 2023 ενδέχεται να χαλαρώσουν ή να αναβληθούν.
"Επιπλέον, με την τεχνολογία διπλού καυσίμου και τα νέα καύσιμα να θέτουν τις δικές τους προκλήσεις, οι Έλληνες είδαν μια ευκαιρία στην παραγγελία οικολογικών πλοίων Tier III που θα απολάμβαναν συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι των παλαιότερων πλοίων συμβατικής τεχνολογίας, καθώς και μια καλή ωφέλιμη εμπορική διάρκεια ζωής. Ως εκ τούτου, κατά το πρώτο εξάμηνο του 2024 το συνολικό dwt των ελληνικών παραγγελιών νεότευκτων πλοίων αυξήθηκε από 24,33 εκατ. dwt σε 43,01 εκατ. dwt, με συνεχείς περαιτέρω παραγγελίες τους τελευταίους μήνες", αναφέρουν οι ερευνητές της Petrofin. Καθώς όλες οι ναυτιλιακές αγορές παρουσιάζουν σχετική δύναμη και τα παλαιότερα πλοία απολαμβάνουν εισοδήματα αρκετά προσοδοφόρα, οι Έλληνες πλοιοκτήτες διατήρησαν σε μεγάλο βαθμό τα παλαιότερα πλοία τους προς το παρόν και, έτσι, ο στόλος μεγάλωσε σε ηλικία. Δεδομένης της ραγδαίας αύξησης των παραγγελιών πλοίων διπλού καυσίμου και οικολογικών πλοίων Tier III, αναμένεται ότι, ελλείψει ναυτιλιακών ή/και οικονομικών σοκ, ο ελληνικός στόλος αναμένεται να συνεχίσει την ανάπτυξή του. "Ωστόσο, καθώς ο κύριος όγκος του ελληνικού στόλου γερνάει, η αύξηση των νεότευκτων πλοίων δεν αναμένεται να αντιστρέψει το ηλικιακό προφίλ του ελληνικού στόλου. Οι οικονομίες κλίμακας εξακολουθούν να αποτελούν καθοριστικό παράγοντα στη ναυτιλία και δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι ο αριθμός των ελληνικών ναυτιλιακών εταιρειών έχει μειωθεί και πάλι το 2023", συμπεραίνουν.
Ένας παράγοντας που αντισταθμίζει την παραπάνω ενοποίηση είναι η τάση πολλών μεγάλων ναυτιλιακών εταιρειών να δημιουργούν "ξεχωριστές" εταιρείες, παρακλάδια εταιρειών και είτε να τις εισάγουν στις δημόσιες αγορές είτε να ικανοποιούν οικογενειακές ανάγκες. "Αυτές οι νέες εταιρείες συχνά αναπτύσσονται γρήγορα και διακινούνται μέσω των χαμηλών μεγεθών στόλου. Αναμένεται ότι η περαιτέρω ενοποίηση του αριθμού των ελληνικών ναυτιλιακών εταιρειών θα συνεχιστεί με σταθερό ρυθμό. Ωστόσο, το μέσο μέγεθος μιας ελληνικής ναυτιλιακής εταιρείας αναμένεται να αυξηθεί τόσο σε αριθμό όσο και σε dwt", παρατηρούν.
Γεωπολιτικές εξελίξεις
Σε αντίθεση με τη σταθερή ανάπτυξη και εξέλιξη του ελληνικού στόλου διαχρονικά, ολοένα και πιο σύνθετα και κλιμακούμενα γεωπολιτικά ζητήματα, που επηρεάζουν τόσο το διεθνές εμπόριο όσο και τη συνολική ζήτηση, εμφανίζονται. Όπως συμπεραίνει η έκθεση, τα δυσμενή γεωπολιτικά ζητήματα μπορεί να είναι ευεργετικά για τη ναυτιλία κατά καιρούς. Ωστόσο το να βασίζεται κανείς στις επιπτώσεις τους σε αυξήσεις τόνων μιλίων δεν αποτελεί μακροπρόθεσμα βιώσιμο παράγοντα. Η αύξηση του κόστους μεταφοράς επηρεάζει τις τιμές καταναλωτή και τη ζήτηση με την πάροδο του χρόνου. Επιπλέον, οι πολιτικές "παράγετέ το στο σπίτι σας" των ΗΠΑ και άλλων χωρών αποτελούν κίνδυνο για το διεθνές εμπόριο και, συνεπώς, για τη ναυτιλία, καθώς οι πολιτικές αυτές οδηγούν σε υψηλότερες τιμές και υπάρχει αυξημένος κίνδυνος επιβράδυνσης της παγκόσμιας ανάπτυξης.
Οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι έχουν σε μεγάλο βαθμό αντικαταστήσει προς το παρόν τούς ρυθμιστικούς κινδύνους που σχετίζονται με τις εκπομπές ρύπων. Ωστόσο, εάν η ναυτιλία αντιμετωπίσει κυρώσεις σε όλο τον κόσμο, όπως στην Ε.Ε., και αυτό θα επηρεάσει τη ζήτηση για ναυτιλία και το κόστος μεταφοράς. Ο κόσμος είναι ολοένα και περισσότερο προσηλωμένος σε κυρώσεις, δασμούς, ποινές, εμπορικούς πολέμους και άλλα μέτρα αύξησης του κόστους, τα οποία επηρεάζουν αρνητικά το διεθνές εμπόριο. Αν και η πλευρά της προσφοράς στη ναυτιλία στους περισσότερους τομείς παραμένει υποστηρικτική για την αγορά για τα επόμενα δύο χρόνια, η πρόβλεψη των μελλοντικών ναυτιλιακών αγορών έχει γίνει πολύ περίπλοκη και αβέβαιη. Πρόσφατα ο κίνδυνος επιβράδυνσης στις ΗΠΑ και την Κίνα έχει αυξηθεί, αν και χωρίς αμφιβολία και οι δύο οικονομίες εξακολουθούν να παρουσιάζουν καλή ανάπτυξη και η Κίνα παραμένει προσηλωμένη στη δημοσιονομική τόνωση. Ωστόσο, δεδομένης της παραπάνω αύξησης των κινδύνων επιβράδυνσης, μια πτώση των επιτοκίων θα βοηθούσε την παγκόσμια ανάπτυξη και το κόστος εξυπηρέτησης του δανειακού χρέους στη ναυτιλία.
Οι επερχόμενες εκλογές στις ΗΠΑ προκαλούν ανασφάλεια για τη ναυτιλία με περαιτέρω πιθανή επιβολή δασμών, επηρεάζοντας έτσι σε μεγάλο βαθμό το μακρινό εμπόριο των ΗΠΑ. Παρά τα μαύρα σύννεφα, οι Έλληνες πλοιοκτήτες φαίνεται να είναι συγκρατημένα αισιόδοξοι για τις μελλοντικές συνθήκες της αγοράς, υποστηρίζοντας ότι η ναυτιλία έχει ξεπεράσει πολλά εμπόδια στο παρελθόν και έχει προσαρμοστεί καλά. Οι Έλληνες πλοιοκτήτες πρέπει να λάβουν αποφάσεις σχετικά με τα προγράμματα νεότευκτων πλοίων τους και να αποφασίσουν για νέα καύσιμα, συμπεριλαμβανομένων των βιοκαυσίμων, του LNG, των διπλών καυσίμων και των συσκευών εξοικονόμησης ρύπων, σε μια προσπάθεια να παραμείνουν ανταγωνιστικοί και να αποκομίσουν τα οφέλη αυτών των πλοίων. Πολλοί μέχρι στιγμής έχουν επιλέξει να επενδύσουν σε οικολογικά πλοία Tier III, καθώς φέρνουν μια γνωστή οικολογική τεχνολογία και αποτελούν την καλύτερη άμεση και χαμηλότερου κόστους επιλογή για νεότευκτα πλοία. Συνολικά, η ελληνική ναυτιλία παραμένει συγκρατημένα αισιόδοξη και προσηλωμένη τόσο στην ανάπτυξη όσο και στις νεότερες τεχνολογίες καυσίμων. Καθώς οι χρονοθυρίδες νεότευκτων πλοίων για τα νεότευκτα πλοία eco Tier III εκτείνονται πλέον μέχρι το 2027 και πέραν αυτού, αναμένεται επίσης ότι η έμφαση στις νεότερες τεχνολογίες καυσίμων θα αυξηθεί σύμφωνα με μια σαφέστερη κανονιστική ρύθμιση εικόνα.
Τι ισχύει ανά κλάδο
Ανά κλάδο, τα δεξαμενόπλοια είναι ο μόνος που παρουσιάζει μείωση σε αριθμό εταιρειών, πλοίων και μεταφορικής ικανότητας. Οι εταιρείες με στόλο δεξαμενοπλοίων είναι 95, από 99 έναν χρόνο πριν, και ο αριθμός των πλοίων μειώθηκε στα 980, από 1.025 (για πλοία άνω των 20.000 dwt) έναν χρόνο πριν. Επίσης η μεταφορική ικανότητα μειώθηκε στους 156.923.406 dwt, από 162.438.366 dwt το 2022.
Στην κατηγορία των πλοίων μεταφοράς χύδην ξηρού φορτίου ο αριθμός των εταιρειών αυξήθηκε στις 345, από 340 έναν χρόνο πριν, ο αριθμός των πλοίων στα 2.793, έναντι 2.701 το 2022, και η μεταφορική ικανότητα στους 230.291.312 dwt, έναντι 219.407.184 dwt το 2022. Ο στόλος των πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων (άνω των 20.000 dwt) αυξήθηκε στα 489 πλοία, από 461 έναν χρόνο πριν, και το συνολικό dwt στους 31.410.393, από 29.569.099 dwt το 2022. Ο αριθμός των εταιρειών αυξήθηκε κατά μία, στις 33, από 32 το 2022.
Στα πλοία μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) ο αριθμός των ναυτιλιακών εταιρειών παρέμεινε σταθερός (στις δέκα), όμως αυξήθηκε σημαντικά ο στόλος των LNG Carriers, στα 164 πλοία, από 144 έναν χρόνο πριν, και το συνολικό dwt στους 14.704.115 dwt, από 12.835.625 το 2022. Ο τομέας αυτός σημείωσε σημαντική αύξηση το 2023, κατά 14,6% σε όρους dwt, με την προσθήκη 20 πλοίων. Η αγορά του υγροποιημένου φυσικού αερίου σημειώνει σημαντική άνοδο σε παγκόσμιο επίπεδο. Αύξηση επίσης καταγράφεται και στον αριθμό των ναυτιλιακών εταιρειών που διαχειρίζονται στόλο μεταφοράς υγραερίου (LPG). Το 2023 προστέθηκαν 4 εταιρείες, φτάνοντας στις 14, και 14 πλοία, φτάνοντας τα 81. Η αύξηση σε ετήσια βάση ήταν 1,9 εκατ. dwt ή 14,6%, στους 3.328.627 dwt.
της Αναστασίας Βαμβακά
